Ara
Geriatri nedir?
Ahmet Turan Işık
Güncelleme tarihi: 7 Tem 2021

Yirminci yüzyıl başlarından itibaren ortalama insan ömrünün uzaması ile geriatri kavramı ortaya çıkmaya başlamıştır. Tahmin edileceği gibi MÖ 5000 yıllardaki gibi beklenen yaşam süresinin 25-30 yıl civarında olduğu bir dönemde geriatriden bahsetmek mümkün değildir.
Yapılan çalışmalar;
• 60-65 yaş ve sonrasının hastalıklarının erişkinlerden farklı bir seyir izlemesi ve farklı bulgularla ortaya çıkabilmesi
• Bu yaş grubunda ilaç etkileşimlerinin çok daha fazla görülmesi
• Normal yaşlanma süreci ile hastalık bulgularının birbiri ile karıştırılabilmesi
• Bu yaş grubunun tedavisinde yer alan hekim sayısının artması ile gerek aşırı/yanlış tedavi oranlarının artması ve gerekse sağlık maliyetlerinin artmasının saptanması
bu yaş grubunun hastalıklarının pediatri gibi bir ayrı branş olarak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyması ile Geriatri Bilim Dalı ortaya çıkmıştır.
Geriatri; 60-65 yaş ve üstü hastaların sağlık sorunları, hastalıkları, sosyal ve fonksiyonel yaşamları, yaşam kaliteleri, koruyucu hekimlik uygulamaları ve toplum yaşlanması ile ilgilenen bilim dalı olup iç hastalıklarının bir yan dalıdır. Geriatri Uzmanı ünvanı hekimlere 4 yıllık iç hastalıkları uzmanlık eğitimi üzerine, içerisinde nöroloji ve psikiyatri gibi rotasyonların olduğu 3 yıllık geriatri yan dal eğitiminden sonra verilmektedir.
Geriatrist (Geriatri Uzmanı); görev tanımına uyacak şekilde; hemşire, fizyoterapist, diyetisyen, sosyal hizmet uzmanı ve mümkün ise psikolog ile birlikte çalışmalıdır. Geriatrist gerekli gördüğü durumlarda ilgili ana bilim dalları ile konsültasyon yapmaktan çekinmez. Sonuç olarak amaç; yaşlının sağlığını korumak, hastalığında tedavi etmek, bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Geriatrik bir değerlendirme nasıl yapılır?
Çok kapsamlı bir hikaye alma ve dahili, nörolojik ve mental muayeneyi kapsayan ayrıntılı fizik muayeneye ek olarak; banyo, giyinme gibi temel günlük yaşam aktiviteleri; telefon kullanma, alışveriş, yemek hazırlama gibi enstrümental günlük yaşam aktiviteleri; görme değerlendirme testi; işitme testi, mobilite, denge ve düşmelerin değerlendirilmesi beslenme durumunun değerlendirilmesi; istemsiz idrar ve büyük abdest kaçırmanın sorgulanması; unutkanlık başta olmak üzere yalılarda sık görülen Alzheimer Hastalığı gibi bunama nedenlerinin araştırılmasına yönelik yönelik geriatrik kognitif değerlendirme; geriatrik depresyonun değerlendirilmesi ve ayrıntılı ilaç sorgulaması yapılır. Buna ilave olarak yapılan aile görüşmesi ile de yaşlının evdeki durumu hakkında da bilgi edinilir. Bu kadar kapsamlı bir inceleme birçok hastalığın daha belirti vermeden önce dahi teşhis ve tedavisini mümkün kılar Bir hastaya ayrılan süre ortalama 45 dakika olmaktadır.
Ayrıntılı Geriatrik Değerlendirmenin amacı nedir?
Geriatri tüm bilgi, ilgi, uğraşı ve araştırmasının 60-65 yaş ve üstünde odaklandığı, bu nedenle deneyiminin de o ölçüde arttığı bir bilim dalı olup; iç hastalıkları muayene ve tetkiklerinin yanı sıra ve bu yaş grubunda sık görülen Alzheimer Hastalığı başta olmak üzere bütün demanslar (Bunama), deliryum, depresyon, osteoartrit, düşmeler, polifarmasi, beslenme bozukluğu, bası yaraları, inkontinans gibi hastalık ve komplikasyonların geniş ölçüde incelendiği bir disiplindir. Bu kadar kapsamlı bir inceleme birçok hastalığın daha belirti vermeden önce dahi teşhis ve tedavisini mümkün kılar. Hangi belirtinin yaşlılığın doğal bir sonucu, hangisinin hastalığa bağlı olduğunu ortaya koyar. Ayrıca bu yaş grubunda hastalık belirtilerinin çoğunluğu genç ve orta yaşta görülenlerden farklı olup teşhisi geriatri bilgisini gerekli kılar.
Bütün bunların yanı sıra bu yaş grubunda ortaya çıkabilecek hastalıkların önceden tanınabilmesi ve aşılama gibi koruyucu sağlık hizmetleri “Başarılı Yaşlanma” kavramıyla geriatrinin uygulama alanlarından birisini oluşturmaktadır.
Kimler Geriatri Uzmanına başvurabilir?
65 yaş ve üstünde olan ve zaten iç hastalıkları kapsamında olan hipertansiyon, şeker hastalığı gibi hastaların yanı sıra osteoporoz, idrar ya da gaita kaçırma, yine bu yaş grubunda sık rastlanan unutkanlık şikayetlerine neden olan bellek bozukluğu [Alzheimer Hastalığı, yaşa bağlı unutkanlık ya da diğer demanslar (Bunama)], depresyon, düşme, beslenme bozukluğu, bası (yatak) yaraları, çoklu ilaç kullanımı (polifarmasi) olanlar ve koruyucu hekimlik için bilgilenme ve önleyici yaklaşımların uygulanması arzusunda olup “Başarılı Yaşlanma” sürecine dahil olmak isteyenler Geriatri Ünite’sine başvurabilirler.
Geriatri Ünitemizden faydalanmak için kronik hasta olmak gerekli değildir!
Comments